Merhaba, bu yazımda Linux sistemlerde en sık kullanılan komutlar bölüm 1 kısmında listeleyerek kullanımlarını 3 bölüm olarak anlatmaya çalışacağım. Dilerseniz hemen bölüm 1 kısmına başlayalım.
Linux sistemlerde en sık kullanılan komutlardan birisi pwd komutudur. Bu komut, bulunduğunuz dizini ekrana basmaktadır. Siz pwd enter dediğinizde hangi dizinde iseniz o görünecektir.
Dosya Sistemi Komutları
Dosya sistemindeki sık kullanılan komutları aşağıda kullanımları ile birlikte listeliyorum. Change directory anlamına gelen cd komutu dizinler arasında geçiş yapmak için kullanılmaktadır. Bir üst dizine çıkmak istiyorsanız cd.. komutunu kullanmanız gerekmektedir. Aşağıdaki gibi dilediğiniz parametre ile kullanabilirsiniz.
- cd.. şeklinde kullanım yaparsanız, bir üst dizine geçiş yapabilirsiniz.
- cd şeklinde yapmış olduğunuz kullanım kullanıcıya ait olan bir dizine geçiş yapabilirsiniz.
- cd- şeklinde kullanım yaparsanız, bir önceki dizine geçiş yapabilirsiniz.
Linux sistemi üzerinde oluşturulmuş olan dizin ve dosyaları görüntülemek için ls komutunu kullanmanız gerekmektedir. Bu komutun da birkaç parametresi bulunmaktadır.
- Ls -l komutu ile detaylı bir listeleme yapmanız mümkün olacaktır. Linux sistemi üzerinde başında . bulunan dosyalar gizli anlamına gelmektedir.
- Ls -a ile gizli olan dosyaları listeleyebilirsiniz.
- Ls -h komutu ile anlaşılan bir dosya boyutu görmeniz mümkün olacaktır.
Dizin ve dosya listelemenin ardından, disklerimizi ve disk bölümlerimizi görüntülemeye bakalım. BU işlemi df komutu ile kolaylıkla yapabilirsiniz.
Df -h komutunu kullanarak, disk ve bölümlerinizi MB ve GB formatında görüntüleyebilirsiniz. Dosya içeriğini okumak için cat komutu kullanılır. Bu komutu cat abc.txt olarak kullandığınızda, dosya içeriğini kolaylıkla okuyabilirsiniz.
More, Less ve Tail Komutları
Bazı dosyaların içeriği uzun olabilir. Bu dosyaları ekrana sayfa sayfa getirmek isterseniz, more seçeneği kullanılır. Çünkü dosya ekranın sığdığı bölüm kadar gösterilecektir. Dosyanın dahasını görmek istediğinizde space tuşu ile aşağı doğru kayabilirsiniz.
More komutundan daha gelişmiş bir komut less komutudur. Bu gelişmiş komut sayesinde dosyanın dilediğiniz satırına gidebilirsiniz. 25. Satıra gitmek için :25 komutu kullanılır.
Seçilen bir dosanızın ilk X satırını ekrana basmak isterseniz, head komutunu kullanabilirsiniz. Bunun kullanım şekli head -n şeklinde olmalıdır. -n parametresini kullanmazsanız, ilk 10 satır birden ekrana gelecektir.
Tam tersi olarak seçilen dosya içerisindeki son X satırı ekrana basmak isterseniz, tail komutunu kullanmanız gerekecektir. Tail komutunda da -n parametresi kullanılmalıdır ki, aksi halde 10 satır ekrana basılacaktır. Tail -f şeklinde kullanım yaptığınızda ise sürekli olarak okunan dosyada, yalnızca yeni kayıt geldiğinde ekrana basacaktır.
Dizin Oluşturma ve Touch Komutu
Bir diğer önemli komut ise dosya ve dizin oluşturmaya yarayan mkdir komutudur. Mkdir kullandığınızda dizin oluşturursunuz. mkdir -p parametresini kullanırsanız, oluşturmuş olduğunuz dizine bir alt dizin oluşturabilirsiniz.
Boş bir dosya oluşturmak isterseniz, touch komutunu touch abc şeklinde kullanabilirsiniz. Bu komut abc adında boş bir dosya oluşturacaktır.
Bir dosya veya bir dizini kopyalamak isterseniz, kullanmanız gereken komut cp olacaktır. Cp -r parametresi ile dizini içerisindekiler ile birlikte taşımış olursunuz. Eğer bu komutu cp -p olarak kullanırsanız, dosya ilgili hakları ile birlikte taşınacaktır. Cp komutunun farklı parametre kullanımları da aşağıdaki gibidir.
- Cp -d parametresi sayesinde dosyaya ait bir linkin kopyalanması sağlanmış olacaktır.
- Cp -l parametresi ile link oluşturabilirsiniz.
- Cp -s parametresi ile sembolik bir link atama işlemi yapabilirsiniz.
- Cp -f parametresi ile de yaptığınız işlemi force etmiş olursunuz. Bu komut kullanıcıya soru sormadan işlemleri tamamlayacaktır.
Dosya ve Dizin Taşıma Komutları
Linux sistemlerinde dosyalarınızı veya dizinlerinizi taşımak içinse mv komutu kullanılmalıdır. Mv komutunun birkaç parametresi bulunmaktadır.
- Mv -f şeklinde kullanırsanız, kullanıcıya hiçbir soru sorulmadan işlem force edilir ve dosya ya da dizininiz taşınmış olur.
- Mv -i komutu ile taşıma için kullanıcıdan onay alınmasını sağlamaktadır.
- Mv -u parametresi ise sadece kaynak dosyanın daha güncel olduğu durumlarda taşıma işlemi gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
Dosya silmek isterseniz kullanmanız gereken komut rm olmalıdır. Rm -f şeklinde kullanırsanız, silme işlemini force etmiş olursunuz. Eğer rm -r yaparsanız, bütün dosya ve dizinleri alt klasörler ile silebilirsiniz. Genellikle kullanımı rm -rf abc şeklindedir.
Bu yazımda Linux sistemlerde en sık kullanılan komutlar bölüm 1 kısmını sizler için listeleyerek kullanımlarını, anlatmış oldum. Bölüm 2 ve bölüm 3 yazımda diğer kullanımları da sizlere aktaracağım. Faydalı olması dileğiyle.
