Merhaba, bu yazımda sizlere VMware vSphere Replication ürününden bahsedeceğim. VMware vSphere Replication, vSphere platformunun hypervisor-tabanlı sanal makine replikasyon çözümüdür. Bu ürün sayesinde sanal makinelerinizi farklı bir veri merkezine (farklı vCenter sunucuları arasında) veya aynı veri merkezi içinde farklı bir host/datastore üzerine asenkron olarak kopyalayarak yedekleyebilirsiniz. vSphere Replication ile bir sanal makinenin diskindeki değişen bloklar belirlediğiniz aralıklarla hedef ortama kopyalanır ve olası bir çökme veya felaket durumunda hedef sitedeki kopyasından sistemi hızlıca ayağa kaldırabilirsiniz.
Bu çözüm, depolama düzeyindeki replika mekanizmalarına kıyasla daha düşük maliyetli bir felaket kurtarma ve veri koruma yöntemi sunmaktadır. Ayrıca vSphere ile entegre olduğu için ekstra bir lisans gerektirmez. vSphere Essentials Plus ve üzeri sürümlere sahip olan herkes ek ücret ödemeden kullanabilir. Bu sayede, özellikle bütçesi kısıtlı olan kurumlar için uygun bir iş sürekliliği ve felaket kurtarma (DR) çözümüdür.
vSphere Replication Nasıl Çalışır?
vSphere Replication, kaynak ve hedef site’lara kurulan sanal cihazlar (appliance) aracılığıyla çalışır. Her bir vCenter Server ortamına bir adet vSphere Replication Appliance kurulup kaydedilir ve replike edilecek sanal makinelerin değişen verileri bu appliance üzerinden yönetilir. Replikasyon işlemi, sanal makinenin çalıştığı ESXi host üzerindeki yerleşik ajanlar sayesinde gerçekleşir: Changed Block Tracking (CBT) mekanizması ile tespit edilen değişen disk blokları ağ üzerinden hedef ortamdaki ESXi hosta iletilir. İlk kurulurken sanal makinenin tam bir kopyası hedefte oluşturulur, ardından yalnızca değişiklikler gönderilir (incremental). Bu mimari, depolama bağımsızdır; yani farklı tipte depolama birimleri arasında (SAN, NAS, vSAN, vVol gibi) replikasyon yapmak mümkündür ve belirli bir donanım altyapısına bağlı kalınmaz.
Recovery Point Objective (RPO) değeriyle oynayarak replikasyon sıklığını ayarlayabilirsiniz. vSphere Replication, sürüm 8.x itibarıyla en düşük 5 dakika RPO desteklemektedir. Yeni gelen Enhanced vSphere Replication (Sürüm 9) ile bu süre daha da düşürülerek 1 dakikaya kadar indirilmiştir. Yani en kritik sistemler için teorik olarak her 60 saniyede bir replikasyon yaparak veri kaybı (RPO) penceresini çok küçültmek mümkün hale gelmiştir. (Unutulmamalıdır ki RPO’yu düşürmek replikasyon trafiğini arttıracağı için ağ ve depolama altyapınızın bu yükü kaldırabildiğinden emin olmalısınız.
Ayrıca birden fazla kurtarma noktası tutma imkanı vardır; istenirse her replika için geçmişe yönelik 24 adede kadar farklı versiyon (snapshot benzeri) saklanabilir ve ihtiyaç halinde örneğin fidye yazılım saldırıları gibi durumlarda daha eski bir noktaya geri dönülebilir. vSphere Replication, replikasyon konfigürasyonuna dair verileri kendi gömülü veritabanında tutar ve istenirse harici bir veritabanı da kullanılabilir. Ancak çoğu kurulumda dahili veritabanı yeterli olmaktadır.
Dipnot
vSphere Replication yalnızca açık (powered on) durumdaki sanal makineleri korur; kapalı VMs, template’ler veya paylaşımlı disk (shared VMDK, MSCS cluster diskleri gibi) kullanan makineler replike edilemez. Replikasyon sırasında, kaynak tarafta herhangi bir snapshot kalıntısı bırakılmaz; varsa tutulan geri dönüş noktaları sadece hedef tarafta snapshot olarak tutulur ve recovery esnasında kullanılır. Bu sayede kaynak ortam performansı minimum etkilenir.
vSphere Replication Kurulumu ve Kullanım Adımları
Sistem yöneticileri için vSphere Replication’ın kurulumu ve kullanımı oldukça esnek fakat dikkat gerektiren bir süreçtir. Kurulum için sırasıyla aşağıdaki adımlar uygulanır.
Appliance Dağıtımı
Öncelikle VMware’ın web sitesinden vSphere Replication Appliance kurulum dosyası (ISO/OVF) indirilir. Ardından vCenter üzerinde “Deploy OVF Template” seçeneğiyle bu sanal cihaz kurulur. Her bir site (ve vCenter) için bir adet appliance kurulması gerekir. Kurulum esnasında kaynak tüketimi (CPU/RAM) tercihi sorulur; yüksek performans için 4 vCPU seçilebilir. Dikkat: Appliance ayarlarında DNS adı ve NTP zaman senkronizasyonu doğru yapılandırılmalıdır. Appliance’ın hostname ’inin DNS üzerinden çözülüyor olması ve saat ayarlarının vCenter ile tutarlı olması kritik önemdedir, aksi halde replikasyon çalışmayacaktır.
vCenter Entegrasyonu
vSphere Replication Appliance kurulduktan sonra ilk açılışta, web arayüzü üzerinden (https://ApplianceIP:5480) vCenter’a kayıt işlemi yapılır. Bu adımda vCenter SSO bilgileri girilip VRM (vSphere Replication Management) servisi başlatılır. Eğer her şey doğru yapılandırıldıysa VRM servisi “running” olacaktır. Ardından vCenter Web Client (HTML5) arayüzünde Site Recovery sekmesi altında vSphere Replication eklentisinin başarıyla çalıştığı görülebilir.
Site Eşleştirmesi (Pairing)
Eğer replikasyon farklı iki vCenter (iki ayrı site) arasında yapılacaksa, Site Recovery arayüzünde “New Site” ekleyerek iki site’ı eşleştirmeniz gerekir. Bu işlem, kaynak ve hedef VR appliance ’larının birbiriyle güvenli şekilde haberleşmesini sağlar. Tek bir vCenter içindeki replikasyon senaryosunda site pairing gerekmez, çünkü kaynak ve hedef aynıdır.
Replikasyon İşlemi Oluşturma
Artık sanal makineleri koruma altına alabilirsiniz. Bir VM’i replike etmek için vCenter arayüzünde ilgili VM’e sağ tıklanır ve Site Recovery> Configure Replication sihirbazı başlatılır. Sihirbaz adım adım ilerleyerek sizden şu bilgileri ister:
Hedef Seçimi
VM’in replike edileceği hedef site veya aynı site içindeki hedef host/datastore seçilir. (Eğer her iki tarafta birden fazla VR Server varsa, hangisinin kullanılacağını elle seçme imkanı da vardır aksi halde “Auto-assign” ile otomatik atanır)
Hedef Depolama
Replika sanal makinenin hangi datastore’a kaydedileceği belirlenir. Dilerseniz mevcut bir VM kopyasını “seed” olarak gösterebilirsiniz – bu, halihazırda hedefte bulunan bir VMDK kopyasını kullanarak ilk senkronizasyonu hızlandırmanızı sağlar. Ayrıca her disk için ayrı hedef depolama ve format (thin/thick) ayarı yapabilirsiniz. vSAN gibi gelişmiş depolama tipleri de tamamen desteklenir.
Replikasyon Ayarları
Son adımda RPO süresi (ör. 15 dk, 1 saat, 4 saat gibi) belirlenir ve istenirse kaç adet geri dönüş noktası tutulacağı seçilir (ör. son 3 gün için günde 3 adet gibi). Ayrıca network compression (veri sıkıştırma), veri trafiğini şifreleme ve konuk işletim sistemi uygun durumda yakalama (quiescence) gibi seçenekler ortamınızın destek durumuna göre burada ayarlanabilir. Tüm ayarlar gözden geçirildikten sonra “Finish” ile replikasyon yapılandırılır.
İzleme ve Yönetimi
Yapılandırılan replikasyon, Site Recovery arayüzünde “Outgoing Replications” (kaynak site için) ve “Incoming Replications” (hedef site için) bölümlerinde izlenebilir. Burada her VM için son senkron zamanı, veri gecikmesi, transfer hızları gibi bilgiler görüntülenir. Yönetimsel olarak bir replika durdurulup devam ettirilebilir, gerektiğinde manuel olarak sync (eşitleme) tetiklenebilir veya ayarları yeniden yapılandırılabilir. Sistem yöneticileri, olası hatalarda uyarı mesajlarını bu ekrandan takip ederek sorunu tespit edebilir (örn. hedef datastore doldu uyarısı, ağ kesintisi vb.).
Kurtarma (Failover) İşlemi
Bir felaket durumunda ya da test amaçlı olarak replike ettiğiniz sanal makineyi hedef tarafta ayağa kaldırabilirsiniz. Bunun için hedef site vCenter’da Site Recovery altında ilgili Incoming (Gelen) Replication seçilir ve “Recover” (Kurtar) işlemi başlatılır. Eğer kaynak site hala çalışır durumdaysa, varsayılan olarak son verilerin de gönderilmesi sağlanıp VM öyle açılır. Kaynak tamamen erişilemez durumdaysa, doğrudan hedefteki en son senkronize kopya ile VM’i başlatma seçeneği vardır.
Sihirbaz, kurtarılan VM’in envanterde nereye ekleneceğini, hangi host/cluster üzerinde çalışacağını sorar ve ağ ayarlarının (port group) kontrolünü yapar. İşlemi tamamladığınızda VM hedef site üzerinde powered on hale gelir ve Site Recovery arayüzünde “Recovered” olarak listelenir. Artık bu noktada VM’inizi normale döndürüp gerekli ağ erişimlerini sağlayarak hizmet vermesini sürdürebilirsiniz. (Not: Planlı testler veya otomatik toparlanma senaryoları için VMware Site Recovery Manager (SRM) ürünü ile entegrasyon düşünülmelidir. SRM, vSphere Replication ile bütünleşmiş çalışarak daha kapsamlı bir felaket kurtarma otomasyonu sunar.)
Kullanım Senaryoları
vSphere Replication, esnek mimarisi sayesinde çeşitli senaryolarda kullanılabilmektedir.
- İki Site Arasında Felaket Kurtarma
En yaygın kullanım şekli, bir primer (birincil) veri merkezi ile yedek/DR veri merkezi arasında replikasyon kurmaktır. Kaynak sitedeki kritik VM’ler belirlenen aralıklarla uzak hedef siteye kopyalanır. Böylece primer site devre dışı kalırsa, hedef sitedeki VM kopyalarıyla hizmetler devam ettirilebilir.
- Tek Site İçinde Yedekleme
vSphere Replication aynı vCenter içinde de çalışabilir. Örneğin, aynı veri merkezinde farklı bir host veya datastore üzerine replikasyon yaparak yerel yedeklilik sağlayabilirsiniz. Bu senaryoda yalnızca bir adet VR appliance yeterlidir ve bir cluster’dan diğerine veya bir depolamadan farklı bir depolamaya VM kopyaları tutularak, donanım arızası veya veri bozulması durumlarına karşı koruma sağlanır.
- Birden Çok Kaynak Siteden Ortak Hedefe
vSphere Replication ’ın desteklediği bir diğer senaryo, çoklu site-toplama modelidir. Birden fazla uzak ofis/şube ortamındaki VM’ler tek bir merkezi veri merkezine replike edilebilir. Bu sayede dağınık ortamlardaki kritik veriler tek bir yerde birleştirilip korunur. Benzer şekilde, bir merkezden birden fazla hedefe kopyalama (hub-and-spoke) da mümkündür.
- Bulut ve Hibrit Senaryolar
VMware Cloud Director ya da VMware Cloud on AWS gibi bulut ortamlarına vSphere Replication ile replikasyon yapılabilir. Hizmet sağlayıcının bulutuna VM’lerinizi kopyalayarak Disaster Recovery as a Service (DRaaS) senaryoları gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca veri merkezi taşıma ve geçiş projelerinde de VR kullanılabilir; VM’leri yeni ortama replike edip kesintisiz şekilde taşımak mümkün olur.
Her senaryoda, vSphere Replication’ın RPO, bant genişliği kullanımı ve altyapı uyumluluğu gibi konularını göz önünde bulundurmak gerekir. Örneğin uzak ofis-merkez replikasyonunda ağ hattınızın kapasitesi, kaç VM’i hangi sıklıkta koruyabileceğinizi belirler.
En Yeni Sürüm (vSphere Replication 9.x) Yenilikleri ve Kritik Detaylar
VMware, vSphere Replication 9 ile mimaride önemli geliştirmeler yapmıştır. Enhanced vSphere Replication adı verilen bu yeni mimari mod, replikasyon trafiğinin VR Appliance’ın baypas ederek doğrudan ESXi hostlar arasında akmasına imkan tanır. Bunun anlamı, replikasyon yükünün hedef cluster’daki host’lara otomatik dengeli dağıtılması ve ölçeklenebilirliğin artmasıdır. Nitekim vSphere Replication 9.0.1 itibarıyla bir VR kurulumu altında replike edilebilecek maksimum sanal makine sayısı 2000’den 5000’e çıkarılmıştır. Bu, büyük ölçekli ortamlar için çok daha fazla VM’i tek bir çözüm ile koruma altına alabileceğiniz anlamına gelmektedir.
Yeni sürümle birlikte gelen bir diğer iyileştirme, RPO alt sınırının 1 dakikaya inmesiydi. Bu sayede neredeyse gerçek zamanlı replikasyon mümkün hale gelmiştir. Ayrıca VMware, vSphere Replication’ı kendi yeni nesil felaket kurtarma çözümleriyle entegre etmiştir. vSphere Replication 9, VMware Cloud Foundation 9 gibi platformlarla da tam uyumlu hale getirilmiştir ve otomasyon için VMware Aria (eski vRealize) ürün ailesi ile entegrasyon eklentileri (Orchestrator Plug-in, Operations Management Pack vb.) güncellenmiştir.
